Het laatste taboe: Het in 2003 door Charlotte Lemmens aan het maandblad Opzij aangeboden maar niet geaccepteerde artikel 'De kers op de taart van de vrouwenemancipatie'

Feministe van het eerste uur in de tweede golf. Op 8 maart steevast op een podium en columniste in verschillende strijdbare vrouwenbladen. Daarom schreef Charlotte Lemmens 'de kers op de taart van de emancipatie': het artikel dat zij in 2003 inzond naar Opzij. Ze kreeg als antwoord van Ciska Dresselhuis:

"Charlotte, zolang er nog 1 man zijn alimentatie niet op tijd betaalt plaatsen we dit soort artikelen niet."

U voelt hem aankomen: dat strijdbare artikel krijgt u op 17 juni 2011 alsnog voorgeschoteld in haar lezing voor het Symposium ‘Vaderschap in diversiteit’.

Hieronder het oorspronkelijke in 2003 aan de hoofdredactie van Opzij aangeboden artikel van Charlotte Lemmens:

De kers op de taart van de vrouwenemancipatie

Toen mijn jongste op de kleuterschool was kwam ze op 5 december bij Sinterklaas op schoot. Hij stelde haar de vraag wat ze later wilde worden. ‘Moeder’ zei ze, zonder aarzeling. “Ha fijn dan kun jij pepernootjes voor ons bakken” sprak de Heiligman. “Nee, daar heb ik het veel te druk voor, want dan rijd ik met mijn koffertje in mijn Saab naar mijn werk”, was gedecideerd het antwoord van de vijf jarige.

En al speelde dit inmiddels zo'n 25 jaar geleden, het blijkt nog steeds actueel te zijn.

Kinderen zien als moederschap wat hun moeder doet, of wat ze ingeprent krijgen als beelden van de buitenwereld. Uiteindelijk is dat een veelkleurig patroon, in positieve gevallen varierend van het in het huishouden thuiswerkende rolmodel, via de tweeverdienende ouders, die beide zorg en inkomen delen tot de alleenstaande vader of moeder, die alle zorg en inkomenstaken verricht. Al of niet met hulp van buitenschoolse opvang, in huis zorgende au pair etc.

Wat in de laatste tientallen jaren aan veelvormigheid is opgetreden, en zou moeten worden gekoesterd als verworven keuzevrijheid en emancipatie, blijkt steeds weer te worden ondermijnd.

Politieke partijen willen allerlei gedrag in de persoonlijke sfeer, via geld regelen. Of en hoeveel kinderen 'nemen' we, op welke leeftijd, hoe worden ze verzorgd en door wie van de ouders of derden. Al of niet met zoog-en zorgverlof en begeleiding achter de voordeur.

Al deze discussies laten het allergrootste taboe in Nederland onbesproken:

Het schier onuitroeibare beeld dat moeder heilig is. In mijn jeugdboeken, werden Vader en Moeder met hoofdletters geschreven. Nu is daar alleen Moeder nog van over. Veel wetten, regels, en vooral uitvoeringspraktijken, gaan er onbetwist en onweersproken vanuit, dat Moeders wil Wet is, dat moeders altijd het beste weten wat goed is voor de kinderen, en dat moeders geen kwaad kunnen doen. Vrouwen als betere diersoort. Niet alleen net zo geschikt als mannen voor elke maatschappelijke functie (behalve het vuile, zware en gevaarlijke werk natuurlijk) maar veel geschikter en beter als ouder, verzorger.

Dat vooroordeel is wel te verklaren: eeuwen van idealiseren van vrouwen als zachte vredelievende, verstandige en kwetsbare wezens, die vooral lieve moeders en vrouwen moesten zijn, die beschermd en betutteld moesten worden, heeft dat beeld erin geschroefd. En waar het de vrouwenbeweging aardig gelukt is in welvarende en niet al te godsdienstig fanatieke landen om de vrouw ook rechten in de mannenwereld te verstrekken, is er (nog) geen effectieve mannenbeweging die opkomt voor het gelijke recht op aanrecht, kinderzorg en bescherming tegen vrouwen-met -losse-handen. OP niet alleen verantwoordelijkheden, maar ook bevoegdheden, niet alleen plichten, maar ook rechten.

Deze situatie veroorzaakt een stelselmatige verdraaiing van de feiten in de media als:

• een moeder met kind naar een blijf van mijn lijf huis gaat vanwege mishandeling, heet het dat ze is ontvlucht. Een vader met kind in exact de zelfde omstandigheid ontvoert het kind
  
  
• Een vrouw die mishandeld wordt, of zegt te worden, al is er geen schram of blauwe plek te zien, krijgt een goede opvang, begrijpend oor en kan aangifte doen, zelfs met terugwerkende kracht. Een man die met krassen en schaven bij de politie komt, wordt op zijn best vriendelijk, maar een beetje neerbuigend gemaand gewoon naar huis te gaan en het uit te praten. Aangifte doen is er meestal helemaal niet bij, daar is het niet ernstig genoeg voor volgens de dienstdoende agent. Dat verklaart de cijfers ook die beweringen ondersteunen, waarin steeds weer de man als dader van huiselijk geweld en de vrouw en kinderen als slachtoffer worden neergezet, tot in Postbus 51 spots en posters toe.
  
  
• Er zijn gelukkig niet veel vrouwen die op de eerste hulp komen of bij de huisarts, met zichtbaar, constateerbaar letsel. Zij doen bijna altijd ook aangifte. Mannen daarentegen belanden wel met huiselijk-geweld-verwondingen op de eerste hulp, maar doen bijna nooit aangifte (bang om gehoond te worden en/of krijgen het niet voor elkaar). Geweld tegen kinderen en ouderen in gezinssituaties wordt hoofdzakelijk door vrouwen veroorzaakt , maar daarover wordt nauwelijks serieus bericht. Het is meestal stil geweld, vaak ook geestelijk geweld. Vrouwen hebben daar ook de meeste gelegenheid voor, want zij brengen veruit de meeste tijd door met de zwakkeren, en afhankelijken, die zelf geen aangifte kunnen doen of klacht indienen.
  
  
• Als een man huiselijk geweld pleegt is het ook vaak nogal heftig en lawaaiig. Bovendien vragen vrouwen daar meestal hulp bij . Andersom laten ook de van de zorg afhankelijke kinderen, zwakbegaafden en ouderen naar de buitenwacht meestal niets merken van jarenlange mishandeling en kwelling door hun moeder, dochter of verzorgster. En als ze het melden, dan wordt het zelden serieus genomen en geloofd. Waarheidsvinding is hierbij geen praktijk.
  
  
• Er is wettelijk geregeld, al jaren geleden, dat ouders bij scheiding gelijke rechten en plichten hebben op verzorging van de kinderen. Rechters, met hulp van Raden van Kinderbescherming, wijzen toch in vechtscheidingen de kinderen als regel aan de moeder toe. Hoe onredelijk deze zich ook opstelt, hoe duidelijk het ook is dat zij degene is die mediation torpedeert, de kinderen tot inzet van een voortdurend conflict met de ex maakte en daarmee haar kinderen onnodig belast met haar eigen onvermogen om zich volwassen te gedragen. Haar onvermogen om haar kinderen buiten haar eigen negatieve gevoelens en strijd te houden. Moeder beroept zich op het belang van de kinderen, de rechters en Raad stellen zich bijna zonder uitzondering achter haar, alsof het zelfs nog beter is voor de kinderen om bij een onevenwichtige en wraakgierige moeder te zijn, dan bij hun toegewijde en volwassen reagerende vader
  .
• De rol van rechters en Raad voor de Kinderbescherming is daarbij zeer verwarrend: De rechters moeten uitspraak doen, en vragen daarvoor inhoudelijke betogen van de ouders en hun advocaten. Maar zeggen tegelijkertijd niet aan waarheidsvinding te kunnen doen. Dat delegeren ze aan de Raad voor de Kinderbescherming. Die Raad , en jeugdzorg, en het meldpunt Kindermishandeling en KIES zeggen dit allemaal: we doen niet aan waarheidsvinding. Maar zonder waarheidsvinding worden de meest ingrijpende en levensbepalende besluiten genomen, zonder feedback over de gevolgen. En staat er toch in de besluiten van de rechtbank dat er onvoldoende is bewezen, of aannemelijk gemaakt. Maar dat alles in krap een half uur per zaak, zonder voorbereidingstijd. Dus de rechters moeten al die dossiers in hun vrije tijd lezen. Geen wonder dat ze weerzin hebben tegen langere betogen en meer stukken, waarin een poging tot waarheidsvinding ondernomen wordt. De Raad voor de Kinderbescherming beschikt niet over voldoende tijd en menskracht met voldoende expertise om in dergelijke zaken echt onderzoek te doen en dus waarheidsvinding te plegen. Zij horen de beide partijen 1 keer ieder afzonderlijk, en 1 keer gezamenlijk en als ze het niet eens zijn geven ze zelfs adviezen af aan de rechtbank die letterlijk luiden: Beide ouders zijn geschikt als opvoeder, er zou gedeeld ouderschap kunnen zijn, maar moeder wil dat niet, dus is het advies een omgangsregeling. Het officiele beleid van de Raad voor de Kinderbescherming is dat de wens van de moeder bij onenigheid over de zorgverdeling gehonoreerd moet worden, behalve in uitzonderlijke gevallen van aantoonbare ongeschiktheid. En zelfs dan nog moet er wel gewerkt worden aan verbetering van de verhouding met moeder, terwijl in een omgekeerd geval vader het nakijken heeft.
  
  
• Het belang van de kinderen is feitelijk een verkapte versie van het bezit van de kinderen. In onze emanciperende samenleving, waarin drie ministers en de meeste vrouwenorganisaties de mannen vermanend toespreekt, om ze aan de luiermand en het aanrecht te krijgen, worden de kinderen bij scheiding als 'logisch' bezit van alleen de moeder gezien. Een oud vooroordeel, dat ook te maken heeft met het idee dat kinderen, omdat de vrouw ze 9 maanden in haar lichaam heeft gedragen een wonderbaarlijke en vanzelfsprekende onzelfzuchtige en onvoorwaardelijke liefde van die moeder krijgen. Dat is ook bewezen onjuist en gestaafd door heel veel verslagen van gezonde moeders, die toch eerst erg moesten wennen aan de baby, de vele tragische voorbeelden van onverschillige en zelfs agressieve moeders, dan wel moeders die in een post -natale depressie raken en getuige doen van juist gevoelens van weerzin en teleurstelling. Daar tegenover staan dan ook heel veel verslagen en voorbeelden van vaders die in alles meeleefden en volledig verrukt en liefdevol juist wel die onvoorwaardelijke en onzelfzuchtige liefde voor hun kinderen ten toon spreiden. Mensen zorgen al heel lang en wereldwijd in paren voor hun kinderen. Gezonde, goede mannen even goed als dito vrouwen.
  
  
• Onverschrokken helden zijn mannen die zich in de kinderzorg te storten ten kosten van hun carrière.
  Want als hun vrouw er genoeg van heeft, en kwaad wil, moet hij zich wel scheel betalen, maar tegelijkertijd afstand doen van de verzorging van zijn kinderen. En zit hij dus op de rokende puinhopen van zijn voorbeeldig gedrag met de schade. Maar hij worden niet als held en voorloper behandeld. Hij is veel kwetsbaarder dan de sufragettes van weleer, want de strijd gaat om het dierbaarste dat een mens kan hebben: kinderen. En om daarvoor te strijden, moet je zolang er nog een greintje hoop is op eieren lopen. Zodra je heftig wordt en demonstreert, vatten kinderrechter en Raad het op als onevenwichtig en agressief, en zie je je kinderen nog minder of helemaal niet meer.
  
  
• Elke onlogische wending die vrouwen maken ter ondersteuning van hun eigenbelang wordt geaccepteerd: we wilden dezelfde rechten als mannen op opleiding, werk, betaling, topposities. Tegelijkertijd willen we het recht op jarenlange alimentatie om niet of niet serieus te hoeven werken, en hoge bedragen voor de kinderen, gratis of praktisch gratis kinderopvang en alle macht en zeggenschap over de kinderen. We zeggen geëmancipeerd te zijn, maar voor de rechter komen er zielige slachtofferige verhalen, en doen we alsof we alleen maar Moeder waren en willen blijven. We vragen gelijk behandeld te worden, maar niet in de strafmaat of zelfs maar verdenking, opsporing en aanhouding voor strafbare feiten, en niet in de erkenning dat er net zoveel slechte moeders als vaders zijn. En net zoveel goede vaders als moeders.
  
  
• Algemene psychologische feiten zijn in de behandeling van kindertoewijzing ver te zoeken. Het is bekend dat als je iemand macht geeft over anderen, de neiging bij heel veel mensen om daar misbruik van te maken vergroot. OOk dat als je geld en macht aan elkaar verbindt het in heel veel gevallen misbruik daarvan uitlokt. Tal van onderzoeken hebben dat bewezen. Nu is algemeen bekend dat vrouwen wel en mannen geen macht hebben in zaken rond de toewijzing en verzorging van kinderen. En dat vrouwen met hoofdverblijf van de kinderen de vader daarvoor flink kunnen laten vbetralen, meer dan de kinderen feitelijk kosten. Dus is er geen enkel motief om de omgangsregeling uit te breiden en te streven naar gelijke zorgverdeling. Dan is moeder namelijk zowel macht als geld kwijt, en het vergt veel wijsheid en goedheid om daarnaar te streven. Advocaten en vrouwen die het meegemaakt hebben adviseren andere vrouwen dus om direct als ze een scheiding willen of zien aankomen al voorlopige voorzieningen aan te vragen (de eerste klap is goud waard) en te stellen dat zij altijd voor de kinderen zorgden en de man niet (of niet goed). Dat sluit mooi aan op het algemeen (vooroordeel van de meeste mensen, en zonder waarheidsvinding is het moeilijk te weerleggen. Bovcendien wordt zorgen voor vertaald als: aanwezig zijn bij of thuis zijn, luiers, minder betaald werken. Niet als geld verdienen voor de school, het voedsel, de vakantie en merkkleding van de kinderen, en het speelgoed repareren, de schuur opknappen, een boomhut bouwen
  
  
• Die eerste klap in de rechtbank is zo belangrijk omdat het wederom bewezen is, dat een vrager/eiser een grotere kans heeft gelijk te krijgen in rechtszaken.
  
  
• Daarnaast is een eenmaal uitgesproken verbijfssituatie van de kinderen daarna heel moeilijk en maar zelden te veranderen. Zelfs als is die situatie onder valse voorwendselen, met behulp van leugens tot stand gekomen, dan nog oordelen rechters en onderzoekers van de Raad en Jeugdzorg in bijna alle gevallen dat de status quo moet worden gehandhaafd, want dat is beter voor de kinderen.
  
  
• Diezelfde machtige en machttoekennende instanties hebben ook een (voor)oordeel over gedeeld ouderschap. Zij stellen dat je voor gedeeld ouderschap een goede communicatie moet onderhouden als ouders. En bij onenigheid over de zorgverdeling hoeft moeder maar te zeggen dat de communicatie slecht is, en gedeeld ouderschap is van de baan. Maar gezamenlijk gezag blijft bestaan. Dat betekent samen beslissen over alles wat van belang is voor het kind. Dat zijn zaken als schoolactiviteiten en schoolkeuze, ontwikkeling van vaardigheden en talenten, zoals zwemlessen, sport, muziek, buitenschoolse activiteiten, lichamelijke en psychische zorgverlening, vakanties, etc. Daarover is niet alleen communicatie en dus overleg nodig, maar ook kennis van het kind in de dagelijkse omgang. Hoe kun je wel verantwoordelijk zijn voor je kind en dat kind niet of veel te weinig zien? Bovendien, overleg moet er toch zijn. Over een omgangsregeling natuurlijk nog meer dan over een gewone eerlijke verdeling: immers als de kinderen veel minder bij vader dan bij moeder zijn, moet er veel meer over bijzonderheden onderhandeld worden: verjaardagen, familiegebeurtenissen, sociale evenementen die kinderen met hun ouders beleven moeten allemaal in een omgangsregeling gepropt. Dat kan natuurlijk nooit, en dus moet er gevraagd, gesoebat en onderhandeld worden. Weer met de macht aan een kant en de bedelende hand aan de andere. Dat lokt uit dat vrouwen nog lang de kans hebben om hun ex te pesten, ten koste van de ontwikkeling van hun kinderen. Hen kunnen straffen en belonen naar gelang het uitkomt. En het is als de wet van Murphy: als het kan, dan gebeurt het ook.
  
  
• Ook het in twee huizen opgroeien is een punt van zorg bij gedeeld ouderschap. Dat is zeker een punt van aandacht voor de ouders: niet ver van elkaar wonen, en dat zo houden tot ze van de middelbare school afzijn, en bereidwillig zijn om spullen heen en weer te brengen. Maar er zijn ook minder overdrachten: een omgangsregeling van een dag per week en een weekeinde per 14 dagen geeft per 14 dagen 6 overdrachten. Een gedeeld ouderschap van halve week om halve week geeft per veertien dagen 4 overdrachten, en van week om week zelf maar 2.
  
  
• Kinderen hebben vanaf 4 jaar een zich ontwikkelend rechtvaardigheidsgevoel. Rond 8 jaar is dat echt een stevig onderwerp. Als achtjarige Karin vraagt waarom zij niet gewoon een heel weekeinde van school naar school bij pappa mag blijven, en wel bij mamma, wat is daarop het antwoord? Als moeder daar smoezen op verzint zoals: pappa werkt liever, of pappa kan niet zo goed voor jou zorgen als ik, of: het is nu eenmaal zo dat kinderen bij hun moeder horen, dan weet onze Karin bliksems goed dat het leugens zijn, als zij zelf de zorg van haar vader als erg goed ervaart, weet dat hij alle tijd voor haar heeft en zijn werk gewoon om de zorg voor haar kan en wil plooien. Dus is het vertrouwen van Karin in haar moeder ondermijnd, want haar ontwikkelde gevoel voor rechtvaardigheid en eerlijkheid klopt niet met het gedrag en de uitspraken van moeder, die liegt en draait en onrechtvaardig handelt. Dat is geen goede basis voor een relatie en zal dus repercussies krijgen.
  
  
• Kinderen mogen nu gehoord worden als de rechter dat beslist, maar vanaf 12 jaar is dat ook een recht. Het moet erg moeilijk zijn voor kinderen en moeders, als die kinderen door dergelijk wangedrag van moeders ook daadwerkelijk van dat recht gebruik willen maken. Vaak zullen de kinderen inmiddels zo boos zijn op moeder die hun bedrogen heeft en hun band met vader heeft ondermijnd, dat ze alleen daar al om kiezen om bij vader te wonen. Wat een verdriet en woede en onnodige strijd allemaal.
  
  
• Nog erger wordt het als de moeders zonder zeer zwaarwegende redenen de hele omgang van de kinderen met hun vader weten te vermijden. Dat kan door leugens, door de eerder beschreven vooroordelen en door de houding van de rechtbank en de adviesorganen die een moeder die haar eigen gevoelens van woede, wraak of zelfs maar een nieuwe start zonder ex en weer opnieuw gezellig gezin willen, inbrengen onder de noemer 'belang van het kind'. De gevoelens van moeder worden gespaard en tellen zwaar, die van kinderen en vaders tellen veel minder, ook al wordt over het belang van het kind veel gesproken. En kind dat geen contact met een liefhebbende vader heeft is veel slechter af, zowel maatschappelijk als emotioneel, dan kinderen die weliswaar merken dat vader en moeder niet meer van elkaar houden, maar in ieder geval wel met beiden nog actief contact hebben. Het Ouder Vervreemdings Syndroom is een naar gevolg, dat meestal tot heel ver in de volwassenheid diepgaande gevolgen heeft. Het is voor het eerst beschreven al vanaf 1940, maar benoemd als syndroom door kinderpsychiater Richard Gardner (Parental alienation Syndrome, kortweg PAS).
  
  
• Is dat nu wat de kinderrechters, Raden voor de Kinderbescherming en Jeugdzorgers willen bereiken? Vast niet, maar in lastige situaties klampen instanties zich te vaak vast aan het verschuilen achter elkaar en achter een gemakkelijk maatschappelijk vooroordeel. En doordenken is lastig als je permanent aan spanning bloot staat door onderbezetting en te veel hele zware zaken, met te weinig daartoe voldoende toegerust personeel.
  
  
• Dat is ook waarom de (v)echtscheidingen niet bij de Raad voor de Kinderbescherming zouden moeten komen. Rechters mogen en kunnen datgene doen, wat de wet al aangeeft: de ouders hebben beiden de rechten en plichten om het kind op te vangen, te verzorgen en groot te brengen. Dus in elke scheiding gewoon standaard gedeeld ouderschap uitspreken. Dat doet recht aan de gezamenlijke verantwoordelijkheid.
  
  
• Als één der ouders zich tegen deze redelijke verdeling verzet zonder bewezen zwaarwegende argumenten (mishandeling, verwaarlozing, afwezigheid), is dat degene op wie de omgangstijd bezuinigd wordt, en alleen met begeleiding en bewezen ophouden van obstructie kan het dan weer worden uitgebreid.
  
  
• Er zijn maar 2 uitzonderingen daarop mogelijk: Het ouderpaar komt met een eigen vrijwillig afgesproken verdeling, waar zij beiden aantoonbaar achter staan. Of een der ouders is aantoonbaar (met zwaar en deskundig uitgevoerd onderzoek) ongeschikt als ouder. In die gevallen is een omgangsregeling of in de ergste gevallen geen omgang geboden.
  
  
• Zodra de machts-onevenwichtigheid tussen man en vrouw verdwenen is uit de uitoefening van kinder- en familierecht, zullen er veel minder vechtscheidingen komen. Als je namelijk al weet dat er een standaard toewijzing is aan beiden evenveel, en je dus je ex niet kunt treffen door hem de kinderen te onthouden, dan is het niet de moeite om (duur en langdurig) te gaan procederen, met de kans dat het een boemerang wordt.
  
  
• Dan is het ook niet meer de moeite om de communicatie te verzieken of onmogelijk te maken, want daarmee maak je jezelf tot ongeschikt ouder, en loop je dus teveel risico om daarop afgerekend te worden. Alleen mensen die echt heel goede redenen hebben, en mensen die echt heel erg verknipt zijn gaan dan nog aan de rechter voorleggen dat de kinderen minder omgang met vader moeten hebben. Dat zal de tijd en aandacht voor die gevallen vergroten, waardoor ook deze gecompliceerde zaken een (nog) zorgvuldiger behandeling kunnen krijgen.

Veel mensen hebben voorbeelden vlakbij zoals: “Ja, maar ik ken ook vaders die helemaal niet goed voor hun kinderen zorgen, of die de alimentatie niet op tijd betalen, of niet op tijd op de afspraak komen”.

Het is altijd heel naar dat en als iets dergelijks voorkomt. Maar om op basis van de uitzonderingen alle vaders over één kam te scheren is echt ondoordacht. Stel je voor dat vrouwen pas gelijke posities mogen krijgen als er geen enkele vrouw meer tegenvalt in de uitoefening van haar werk, of te laat is op een afspraak?

Kortom: feministen, juristen, en politici, help de kinderen van de zorgzame vaders. Laat de vaders niet bungelen als dwaze Spidermen. Steun hen om zich eindelijk een gelijke positie te veroveren in de binnenwereld.

Echte mannen steunen ons om serieus aan buitenhuis werk te komen, zoals blijkt uit de inzet van veel CEO's en commissarissen om via Women on Top, Vrouwen naar de Top, etc. vrouwen te steunen en te werven.

Echte mannen zijn goede vaders en verdienen dus ook de steun van echte vrouwen en moeders.

Charlotte Lemmens